Son dönemde önemli bir tehdide dönüşen mini insansız hava araçlarına (İHA) karşı Türk savunma sanayisi bünyesinde giyilebilir ve portatif karşı tedbir sistemi geliştirildi.
Savunma sanayisinde ve sivil alanda gelişen teknolojilerle birlikte savaş alanında, operasyon sahasında kullanılan yöntemler de değişim gösteriyor.
Maliyeti düşük, temini kolay, kullanıcısı için minimum risk barındıran ticari İHA sistemlerine basit el yapımı düzenekler bağlanarak askeri personele, askeri araçlara ve mühimmatlara zarar verilebiliyor, İHA kamera yetenekleri ile istihbarat amaçlı ortam verisinin alınmasına yönelik çalışmalar yapılabiliyor.
Kadın mühendisler tarafından kurulan ve Teknopark Ankara bünyesinde elektronik harp alanında faaliyet gösteren Merkür Savunma, tehditleri durdurmaya yönelik çözümleri gündemine aldı. Yürütülen çalışmalar sonunda ortaya 1 kilogram ağırlığında, telsiz boyutuna yakın, giyilebilir ve portatif taktik İHA karşı tedbir sistemi AYTAR çıktı.
Yazılım tabanlı radyo mimarisine sahip AYTAR, tespit edilmeden çoklu frekans taraması yapabiliyor.
Merkür Savunma Kurucusu Melike Bağcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, yeni nesil savunma çözümlerine yönelik çalışmalar yapan bir derin teknoloji girişimi olduklarını söyledi.
Yaklaşık 5 yıllık girişimcilik sürecinde İHA’ların siber saldırılara karşı korunmasına yönelik çalışmalar yürüttüklerini dile getiren Bağcı, daha sonra askeri personel ve araçların güvenliğine yönelik mini İHA’lara karşı bir tedbir sistemi geliştirdiklerini bildirdi.
AYTAR Giyilebilir Karşı Tedbir Sistemi’nin prototipinin ortaya çıktığını ifade eden Bağcı, geliştirilen çözümün mini İHA’ları 1 kilometreden tespit edebildiğini, üretilen sinyalle karıştırma, aldatma, kontrolü ele geçirmenin mümkün olabildiğini söyledi.
Birden fazla cihazın çalışmasıyla oluşan ağ desteği aktivasyonuyla İHA’ların konum ve yönünün tespit edilebildiğini anlatan Bağcı, şöyle konuştu:
“Bu tarz ürünler ülkemizde var. Amacımız, bunları küçük boyuta indirip askeri personelin taşıyabileceği ve tek erin/personelin güvenliğini sağlamayı hedefleyen bir ürün. Dokunmatik ekranlı olanını da prototip olarak geliştirdik.
Ürünümüz şu anda karıştırma yapabiliyor, spektrum izleme gerçekleştirebiliyor, üzerindeki algoritmayla sinyal izleme yapabiliyor. Yapay zeka alanındaki çalışmamızla da İHA modelini tespit edebiliyoruz. Sahada test yapabileceğimiz bir prototipimiz var. Spoofing (aldatma) ve kontrolü ele geçirme fonksiyonlarını gerçekleştirmeye yönelik çalışmalarımız devam ediyor.”
Bağcı, nihai ürüne çok uzak olmadıklarını, sahadan gelecek talepler doğrultusunda daha hızlı kullanılabilecek bir ürün ortaya çıkarabileceklerini söyledi.
Girişimciliğin başında kısıtlı kaynaklarla tek bir İHA modeli üzerinde çalışmalar gerçekleştirebildiklerini ifade eden Bağcı, farklı İHA modelleriyle yapılacak testlerle sistemin yeteneklerini artırmayı amaçladıklarını belirtti. Bağcı, şu değerlendirmede bulundu:
“6 ay içinde sahada test edilebilir bir ürün vermeyi hedefliyoruz. Bu süreyi iş ortaklarıyla kısaltabiliriz. Hedefimiz, 1 kilometre menzilde tespit yapmak, 500 metreye kadar karıştırma, aldatma, kontrolü ele geçirme fonksiyonlarını etkin şekilde kullanmak. İHA ile kumanda mesafesi arttıkça sinyal zayıflıyor, sizin etki gücünüz de artıyor. Ürünün hedeflenen çıkış gücü 2 watt. Bu güç 500 metre civarında karıştırma fonksiyonunu sağlayabilir hale getiriyor ürünü. Ülkemizde bu şekilde mini boyutta yapılan bir çalışma bildiğimiz kadarıyla şu anda yok. Dünyada da 2 firma yapıyor. Hedefimiz, ülkemize bu teknolojiyi kazandırmak.”
Yapay zeka desteğiyle tehdit güncellemesi
Cihazın kullanım konseptine ilişkin de bilgi veren Melike Bağcı, askeri personelin cihazı üzerinde taşıdığını ve otonom ya da manuel olarak kullanabildiğini ifade etti.
Otonom modda İHA’nın tespiti halinde hangi tedbir yönteminin uygulanacağının konfigüre edilmesiyle cihazın bu yönde aksiyon aldığını anlatan Bağcı, manuel modda tehdit tespiti durumunda cihazın sesli ve ışıklı uyarı verdiğini, personelin cihazla hava sahasını tarayıp tehdidin yönünü belirleyerek üreteceği sinyalle mini İHA’yı etkisiz hale getirebildiğini söyledi.
Ağ desteği sayesinde aynı bölgedeki birden fazla cihazın tehditlere karşı bir arada kullanılabildiğini dile getiren Bağcı, tanımlı sinyaller için akıllı elektronik harp yöntemlerini (protokol bazlı karıştırma, kontrolü ele geçirme gibi) sağladıklarını, o ana kadar tanımlanmamış bir tehditle karşılaşılması durumunda ise baraj ve benzeri bilinen karıştırma yöntemleriyle müdahale edilebileceğini, aynı zamanda tanımsız sinyal kaydının cihaz tarafından alınmasıyla merkezde yapay zeka desteğiyle akıllı bir karşı tedbir geliştirilip tehdide karşı kullanılabileceğini bildirdi. Bağcı, böylece sistemin yeni İHA modellerine karşı kendini sürekli güncelleyeceğini kaydetti.
Askeri araçlar için de koruma sağlayacak
Bağcı, askeri personelin yanında askeri araçların da bu tür saldırılara hedef olabildiğini ifade etti.
Cihazın farklı bir versiyonunu askeri araçlar için planladıklarını bildiren Bağcı, şunları kaydetti:
“Askeri araçlar üzerine konum ve yön tespiti için yerleştirilecek 2-3 cihazla 1 kilometre menzilde güvenliği sağlamak mümkün. İHA tespit edildiğinde aracı kullanan personelin önündeki bilgi ekranına bildirim düşecek. Bununla ilgili de bir planlamamız var. Araca sabit cihazlar yerine göreve giden araçlara takılıp çıkarılabilecek mıknatıslı bir kullanım üzerinde duruyoruz.”
