Türkiye’nin hububat üretim merkezi Konya Ovası’nda, iklim değişikliği, kuraklık ve kontrolsüz yer altı su kullanımıyla her geçen gün sayıları artan obruklar, tedirginliği artırıyor.
Karapınar ilçesinde tarla ve yerleşim yerlerinde sıklıkla görülmeye başlanan obruklar, Konya Ovası’nın kuzeyindeki Sarayönü, Kadınhanı ve Cihanbeyli çevresinde de oluşmaya başladı.
OBRUK İÇİNDE OBRUK OLUŞUMU GÖZLENİYOR
AA’nın haberine göre, Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, obrukların oluştuğu yer altı yapısının en iyi İnsuyu Mahallesi’ndeki vadide gözlenebildiğini söyledi.
Burada yer altındaki kayaç yapısının mağaraların ve geniş boşlukların örtü altındaki yapı hakkında bilgi verdiğini anlatan Arık, bölge yakınında Uzuncayayla mevkisinde binlerce yıl önce ana kaya üzerinde oluşan obrukta incelemelerde bulunduklarını aktardı.
Arık, yapının yayvan görüntü içinde olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
“İnsuyu formasyonu (Adını mahalleden alan, kayaç yapısının isimlendirilmesi) içinde çökme şeklinde oluşmuş Uzuncayayla Obruğunu görüyoruz. Obruğun yaklaşık 100 metreye 100 metrelik bir dairesel görüntüsü var. Tabii oldukça eski bir obruk. Alttaki boşluğun çökmesi sonucunda oluşmuş. Obruk tabanında biraz daha düşük çaplı yeni bir çökmenin başlangıcı da var. Alttaki boşlukları da gözleyebiliyoruz. Çökmeye devam ediyor. Zaten obruklar ilk oluştukları zaman keskin kenarlı dik çukurluklar şeklinde oluşurlar. Zamanla da yayvan bir görüntü alır. Bu obrukta güncel olarak da yeni bir çökmenin başlangıcını tespit etmiş olduk.”
KONYA OVASI’NDA BU YIL 20’DEN FAZLA OBRUK OLUŞTU
Konya Kapalı Havzası’nda çok sayıda obruğun literatüre kaydedildiğini vurgulayan Arık, “Öncelikle Karaman bölgesinde başlayan obruklar var. Daha sonra Konya Karapınar ve Hotamış bölgesinde oluşan obruklar var. Tabii yer yarıklarıyla paralel bir şekilde çökmeler de oluştu. Geçtiğimiz nisan ve mayıs aylarında da Çarşamba Kanalı obruklarıyla Konya Ovası’nda bu yıl 20’nin üzerinde çökme yapısından söz edebiliyoruz.” dedi.
Cihanbeyli ilçesinin İnsuyu Mahallesi’ndeki mağaraların örtü altındaki yapı hakkında bilgiler verdiğine dikkati çeken Arık, şunları kaydetti:
“Karapınar bölgesi son yıllarda örtü içinde oluşan obruklarla gündemde. Ancak bu havza içinde tipik İnsuyu formasyonun yayılım gösterdiği bütün alanlarda obruklar oluşuyor. Yoğunluk Karapınar bölgesinde ancak azımsanmayacak derecede bu bölgelerde de obrukların oluştuğunu görüyoruz. Konya’nın kuzeyinde de maalesef artık obruk görülüyor. Geçtiğimiz yıl Sarayönü ve Kadınhanı’nın farklı noktalarında oluşan obruklar vardı. Cihanbeyli İnsuyu bölgesinden Tuz Gölü’ne doğru giden hat boyunca da obrukların oluştuğunu görüyoruz.”
YAĞIŞIN AZLIĞI KADAR FAZLASI DA OBRUK OLUŞUMUNU TETİKLİYOR
Arık, obruk oluşumunda temel faktörlerin kayacın çözünebilmesi ve suyun etkisi olduğuna işaret ederek, “Ancak yağışların fazla miktarda olması, bir anda aşırı yağışların gerçekleşmesi, zemine aşırı su girişi şeklinde özetleyebileceğimiz bir olay. Bu altta çökmeye hazır bir yapı varsa, onu hızlandıran bir faktör. İklim değişikliği ve kuraklığın olumsuz neticelerinden birisi, ani iklim olayları. Uzun süre kuraklık, uzun süre yağışlı dönem ya da ani hızlı yağışlar, bu hızlı yağışlar gerçekleştiğinde üstteki gevşek malzemeden süzülen su, alttaki karstik sistemle birleşirse o durumda çökmeleri de oluşturabiliyor.” ifadelerini kullandı.
(HABER MERKEZİ)
